Tüp Bebek Tedavisi

Yumurtalık rezervleri belirlenir, spermiyogram ile sperm kalitesi analiz edilir, enfeksiyon varlığı araştırılır ve rahim incelenir. Tedavi öncesi süreçte kaç embriyo transferinin yapılacağı dahil olmak üzere birçok farklı sorunun yanıtlanması önemlidir.

IVF birçok farklı işlemi içinde barındırır. Bu süreçte yumurtalıkları uyarılır, yumurta ve sperm hücreleri toplanır. Döllenme laboratuvar ortamında gerçekleştirildikten sonra elde edilen embriyo hücresi rahme yerleştirilir.

IVF Tedavisi Nedir?

IVF nedir? IVF, kısırlık tanısı konan ancak çocuk sahibi olmak isteyen çiftlere uygulanabilecek yardımcı üreme yöntemlerinden birisidir. Çift özelinde temel aşamaları farklı tedavilerle desteklenebilen tüp bebek tedavilerinin başarısı deneyimli uzman kadro ve gelişmiş tıbbi teknolojiler sayesinde artış gösterebilmektedir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi olmak isteyen çiftlerin merkez seçimi sırasında titizlikle düşünmeleri önemlidir.

IVF Tedavi Aşamaları Nelerdir?

Kısaca IVF olarak bilinen “in vitro fertilisation” terimi temel olarak camda döllenme anlamına gelir. Süreç boyunca aslında yapılan yumurta hücresi ile sperm hücresinin vücudun dışında, laboratuvar ortamında bir araya getirilerek döllenmesini sağlamak ve oluşan embriyonun hamilelik için kadının rahmine yerleştirilmesi prensibiyle gerçekleştirilir. Tüm bu süreç hastalara ve sağlık durumlarına göre değişiklik göstermektedir.

1. Tedaviye Başlama

IVF tedavi sürecine başlarken öncelikle çiftin sağlık geçmişi hakkında bilgi edinilir ve buna bağlı olarak bir muayene gerçekleştirilir. Muayene için yapılan testlerde kısırlığın nedeni araştırılır. Kısırlık kadında, erkekte ya da çiftlerin her ikisinde de meydana gelebilmektedir.

Bunun için erkeğin sperm ve hormon durumu kadının da yumurtalık, üreme organları sağlığı ve hormon durumu kontrol edilir. Bu adımda aynı zamanda tedavi sürecinin de şekillendirileceği bilgiler elde edilir.

2. Yumurtalık Uyarılması

Normal regl döneminde hipofiz bezinden salgılanan luteinizan hormon ile yumurtalık uyarıcı hormon yumurtanın büyümesini ve rahme geçişini sağlar. IVF tedavisinde bu yöntem 9 - 14 gün boyunca her gün yumurtalık uyarıcı hormon enjeksiyonu ile gerçekleştirilir.

Elde edilen etki ise ultrason ve kan testleri ile belirlenir. Testlerin sonucunda hormon ve hipofiz bezi baskılayıcı GnRH enjeksiyonları sona erer. Yumurtanın son gelişimine ulaşması ve folikül duvarından düşmesi için human koryonik gonadotropin enjeksiyonu yapılır.

3. Yumurta ve Sperm Toplanması

Yumurta hücresi genellikle son enjeksiyondan sonraki ikinci sabah ya da 34 - 36 saat sonra toplanır. Yumurta toplama işlemi yaklaşık olarak 20 - 30 dakika sürer. Ultrason cihazı ile beraber vajinal kanaldan her bir foliküldeki sıvı toplanır ve içinde yumurta aranır. Hastaların işlemden sonra, eve gitmeden önce yaklaşık 1 saat kadar klinikte dinlenmesi gerekebilmektedir. Aynı gün erkekten sperm hücreleri de toplanır.

4. Döllenme

Döllenme öncesinde toplanan sperm konsantre hale getirilir ve yumurta elde edildikten yaklaşık dört saat sonra sperm hücreler yumurtalar ile birleştirilir. Yaklaşık bir gece kadar makinede kaldıktan sonra ertesi gün döllenme için inceleme yapılır. Sperm hücrelerinde bir anormallik olmadığı sürece yumurtaların %60 - %70’i döllenmektedir. Döllenmiş yumurtalar 48 saat daha makinede kalır.

5. Embriyo Transferi

Yumurta toplama işlemi gerçekleştikten 2 ile 5 gün sonra embriyo transfer edilmeye hazır hale gelir. Yerleştirilecek olan Embriyo plastik katatere alınır, bu katater ile rahim boynundan geçilerek rahme yavaşça bırakılır. İşlem genellikle birkaç dakika sürer ve herhangi bir rahatsızlık hissi meydana gelmez.

Genel olarak bir ya da iki embriyo transferi gerçekleştirilir. Çiftlerin istekleri ya da embriyo kalitesine bağlı olarak daha fazla embriyo da yerleştirilebilir. İstek doğrultusunda transfer edilmeyen embriyolar dondurulabilir. Bu embriyolar ilk transferde gerçekleştirilen embriyolar başarısız olduğunda tekrar transfer edilmek üzere dondurulmaktadır.

6. Luteal Faz

Luteal faz genellikle embriyo transferi ile hamilelik testi arasında geçen iki haftalık süredir. Transferden sonraki ilk 24 saat boyunca dikkatli olunması ve aşırı aktivite yapılmaması gerekir. Hamilelik testinden önce lekelenme ya da kanama meydana gelebilmektedir.

Bu her zaman tedavinin başarısız olduğu anlamına gelmez. Nitekim embriyo rahme tutunurken implantasyon kanaması adı verilen bir lekelenme de söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle hamilelik testi sonuçları gelinceye kadar ilaç kullanımına devam edilmesi gerekir.

7. Hamilelik Testi

Hamilelik testi embriyo transferinden 14 gün sonra gerçekleştirilmektedir. Olumlu sonuçlandıktan sonra hamilelik süresince dikkat edilmesi gerekenler anne adaylarına detaylı bir şekilde aktarılır. Tedavinin çeşitli nedenlerle başarısız olduğu durumlarda varsa dondurulan embriyolar tekrar transfer edilir. Dondurulmuş embriyo yoksa tedaviye tekrar başlanabilmektedir.

IVF Tedavi Sonrası Süreçte Ne Yapılır?

IVF tedavisinde embriyo transferi çiftler için uzun süren bir rüyanın gerçekleştiği gün gibidir. Birçok çift için o gün tedavinin en zorlu aşamasını yaşarlar. Sonrasında ise heyecanlı ve meraklı bir bekleyiş süreci başlar.

Hamilelik testini sonuçlarını alıncaya kadar olan süreç çiftleri için hem heyecanlı hem de endişeli geçmektedir. IVF tedavisinde ilk seferde ya da ikinci seferde sonuç alamamak umutsuzluğa neden olmamalıdır.

Transfer Günü

Transfer gününde yerleştirme için embriyolar kalitesine göre seçilir. Genellikle bir ya da iki tane embriyo transferi gerçekleştirilmektedir. Ancak çiftin isteğine göre bu sayı değişiklik gösterebilir. Transfer işlemi birkaç dakika sürmektedir ve herhangi bir uyuşturma işlemine gerek duyulmaz.

İşlem sırasında hastalar herhangi bir rahatsızlık hissetmezler. Düşünüldüğünün aksine transfer sonrası süreçte hayattan soyutlanmak gerekli değildir. Çift özelinde ek tedbirlerin alınması gerektiği belirtilmedikçe kadınlar günlük yaşantılarına kısa sürede dönebilirler.

Transfer Sonrası

Transferden sonraki ilk 24 saatte genelde hastaların dinlenmesi tavsiye edilir. Her ne kadar tüm günü yatakta geçirmeye gerek olmasa da aşırı egzersiz ya da aktiviteden kaçınmak önemlidir. Transfer sonrasında hastaların belirtilen ilaçları düzenli bir şekilde kullanması gerekir. Birçok hastanın transferden sonraki birkaç hafta boyunca progesteron hormonu almaya devam etmesi önerilebilir.

Beslenme

Eğer her şey plana uygun giderse IVF tedavisi tamamlandığında sonraki 9 ay boyunca rahimde bir bebek gelişecek demektir. Bu nedenle transfer sonrasında yavaş yavaş beslenmeye dikkat etmeye başlamak mümkündür. Hamilelikte özellikle kalsiyum, protein, demir ve B vitamini içeren sebze ve meyvelerin tüketilmesi önemlidir.

Ayrıca bazı kadınlara B vitamini takviyesi tavsiye edilebilmektedir. Hamilelikte folik asit kullanımının büyük faydaları olduğu bilinmektedir. Folik asit takviyesi bebeklerde doğuştan kalp rahatsızlıklarının görülme riskini düşürür.

IVF Tedavi Ne Zaman Tercih Edilmelidir?

IVF tedavisine başlamadan önce çiftlerin normal yollardan gebeliği denemesi gerekir. 1 senelik düzenli ve korunmasız cinsel ilişki sonrasında gebelik elde edilmediğinde IVF tedavisine başlanabilir. Ancak bazı durumlarda 1 senelik sürenin tamamlanması beklenmeyebilir. Özellikle kadının yaşı ilerlemiş olduğunda 1 senelik sürenin 6 ay olarak düşünülmesi önerilmektedir.

IVF Tedavisinde İkinci Deneme Ne Zaman Yapılmalıdır?

Tüp bebek tedavisi çift özelinde planlanan ve başarılı sonuçların alındığı bir yardımcı üreme tekniği olsa da her zaman ilk denemede gebelik oluşmayabilir. Nitekim birinci ve hatta ikinci seferde de gebelik oluşmama ihtimalinin var olduğu bilinmektedir.

İlk tüp bebek tedavisi denemesinde başarısızlığın birçok sebebi olabilmektedir. Genellikle kromozomlarda ya de genetik anomaliler nedeniyle başarısızlık görülür. Bu gibi durumlarda embriyo normal bir şekilde gelişmeye devam etmek için aşırı zayıftır. Ancak bu durum çiftlerin ikinci ya da üçüncü denemelerde başarı oranını etkilemez.

Dondurulmuş Embriyolar

İlk seferde döllenmiş ancak anneye transfer edilmemiş olan embriyolar çiftlerin isteği doğrultusunda dondurulabilmektedir. Bu şekilde ilk uygulama başarısız olduğunda IVF tedavisine en baştan başlamaya gerek kalmamaktadır.

Dondurulmuş olan yeterince kaliteli embriyolar rahme yerleştirilir. Bu sayede ikinci IVF tedavisi ilki kadar uzun sürmez. Embriyoların dondurulması tüp bebek tedavisinin aşamalarından bazılarının atlanması sonucunu doğurduğu için tedavi süreçlerinin maliyetinde de düşüş yaşanmaktadır.