Endometriozis (Çikolata Kisti) Nedir?

Bu hücreler genellikle pelvik bölgede bulunan ovariumlar, fallop tüpleri ve pelvisin dış yüzeyinde bulunur, ancak bazen daha uzağa da yerleşebilirler.

Bu hücreler, rahim içerisinde olduğu gibi, adet döngüsünün bir parçası olarak kalınlaşır, kırılır ve kanar. Ancak, bu hücreler rahim dışında olduğu için, kan vücuttan dışarı atılamaz. Bu durum iç organlarda tahribata, ağrıya, olası infertiliteye ve diğer semptomlara neden olabilir.

Endometriozis belirtileri şunlar olabilir:

• Menstrüasyon dönemlerinde şiddetli ağrı
• Cinsel ilişki  sırasında ağrı
• Hamile kalmada zorluk veya infertilite
• Yorgunluk, halsizlik, ve genel rahatsızlık hissi
• Adet dönemleri dışında devam eden pelvik ağrı
• Bağırsak hareketleri veya idrara çıkma sırasında ağrı

Endometriozis tedavisi genellikle ağrının ve diğer semptomların yönetilmesine odaklanır. Bu tedaviler hormon tedavisi, ağrı kesiciler ve bazen cerrahi prosedürleri içerebilir. 

Endometriozis Belirtileri ve Tanısı

Endometriozis belirtileri genellikle aşağıdaki gibi olabilir:

1. Pelvik ağrı: Çoğu kadın, menstrüasyon dönemlerinde normalden daha şiddetli ağrı yaşar. Bu ağrı adet öncesi ve sonrasında da devam edebilir.
2. Ağrılı cinsel ilişki: Endometriozis olan kadınlar, cinsel ilişki sırasında veya sonrasında ağrı yaşayabilirler.
3. Ağrılı bağırsak hareketleri veya idrar yapma: Adet döneminde, bağırsak hareketleri veya idrara çıkma sırasında ağrı yaşanabilir.
4. Menstrüasyon dışı kanama: Bazı kadınlar, adet dönemleri arasında kanama veya "spotting" (lekelenme) yaşarlar.
5. İnfertilite: Endometriozis, kadınlarda infertiliteye yol açabilir ve genellikle tedavi edilebilir.
6. Diğer belirtiler: Yorgunluk, ishal, kabızlık, şişkinlik veya mide ağrısı gibi diğer belirtiler de endometriozisi olan kadınlarda görülebilir.

Endometriozisin teşhisi genellikle bir kadın sağlık uzmanı tarafından yapılır ve genellikle belirtilerin, tıbbi öykünün ve fiziksel bir muayenenin değerlendirilmesini içerir. Pelvik ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi görüntüleme testleri de endometriozis lezyonlarını görmek için kullanılabilir.

Ancak, endometriozisin kesin teşhisi genellikle laparoskopi adı verilen bir cerrahi işlemle konulabilir. Bu işlem sırasında, bir cerrah karın boşluğuna küçük bir kamera (laparoskop) yerleştirir ve endometriozis lezyonlarını doğrudan gözlemleyebilir. Gerekli durumlarda, endometriozis dokusu laparoskopi sırasında alınabilir ve patolojik inceleme için laboratuvara gönderilebilir.

Endometriozis (Çikolata Kisti) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Endometriozis tedavisi hastanın semptomlarının şiddetine, yaşına, genel sağlık durumuna, hamilelik planlarına ve kişisel tercihlerine bağlı olarak belirlenir. İşte endometriozis tedavisi için çeşitli seçenekler:

1. Ağrı kesiciler: Basit ağrı kesiciler, hafif veya orta derecede endometriozis ağrısını hafifletebilir. İbuprofen gibi nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) genellikle tercih edilir.
2. Hormon tedavisi: Endometriozis belirtilerini hafifletmek için hormon tedavisi kullanılabilir. Bu tedaviler endometriyal doku büyümesini yavaşlatır ve ağrıyı hafifletir. Hormon tedavisi aşağıdakileri içerebilir:
   • Doğum kontrol hapları: Düzenli olarak kullanıldığında, doğum kontrol hapları endometriyal doku büyümesini azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
   • Gonadotropin salgılayan hormon (GnRH) agonistleri ve antagonistleri: Bu ilaçlar östrojen üretimini azaltır, menstrüasyonu durdurur ve endometriyal doku büyümesini yavaşlatır.
   • Progestin tedavisi: Progestin, östrojenin endometriyal doku üzerindeki etkilerini bloke eder ve menstrüasyonu durdurur.
3. Cerrahi tedavi: Şiddetli endometriozis durumunda veya diğer tedavi seçeneklerinin işe yaramadığı durumlarda cerrahi bir yaklaşım gerekebilir. Cerrahi tedavi aşağıdakileri içerebilir:
   • Laparoskopi: Bu minimal invaziv cerrahi işlem, endometriozis dokusunun alınmasını içerir. Laparoskopi genellikle kısa iyileşme süresi ve az komplikasyon riski nedeniyle tercih edilir.
   • Histerektomi: Bu ciddi cerrahi işlem, rahmin tamamen çıkarılmasını içerir ve genellikle son çare olarak düşünülür, çünkü kadının doğurganlığını kalıcı olarak sona erdirir. Histerektomi genellikle şiddetli ağrı çeken ve çocuk sahibi olmayı planlamayan kadınlarda düşünülür.

Tedavi seçeneklerinin her biri kendi risklerini ve yan etkilerini taşır, bu nedenle tedavi kararı bir sağlık profesyoneli ile detaylı bir şekilde görüşüldükten sonra verilmelidir. Ayrıca, endometriozis kronik bir durum olduğu için, tedavi genellikle semptomları yönetmeye odaklanır ve tamamen

iyileşme her zaman mümkün olmayabilir. Bazı durumlarda, endometriozis semptomları menopozla birlikte doğal olarak hafifleyebilir, çünkü bu dönemde vücutta östrojen seviyeleri düşer.

Son olarak, endometriozis tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri ve destekleyici terapiler de yardımcı olabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Düzenli egzersiz: Egzersiz, endometriozis ağrısını hafifletmeye yardımcı olabilir ve genel sağlık durumunuzu iyileştirebilir.
• Dengeli diyet: Anti-inflamatuar diyetler ve belirli gıdalardan kaçınma (örneğin, kafein ve alkol gibi) bazı kadınlarda endometriozis belirtilerini hafifletebilir.
• Komplementer ve alternatif tedaviler: Akupunktur, yoga, masaj, tai chi gibi uygulamalar stresi azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Ancak bu tedavilerin endometriozis üzerindeki etkisi tamamen bilinmemektedir ve bu nedenle genel tıbbi tedaviye ek bir yardım olarak düşünülmelidir.

Her durumda, endometriozis tedavisinde en etkili yaklaşım, bireyin semptomlarına, genel sağlık durumuna ve yaşam hedeflerine en uygun olan tedavi seçeneklerini belirlemek için bir sağlık profesyoneli ile düzenli olarak görüşmektir. Bu süreçte, hastaların kendi vücutları üzerindeki bilgi ve anlayışlarını geliştirmeleri, tedavi seçeneklerini değerlendirmeleri ve sağlık hedeflerine ulaşmaları için gereken adımları atmaları önemlidir.