Kadınlarda doğurganlığı belirleyen en önemli faktörlerden biri yumurtalık rezervidir. Yumurtalık rezervi, yumurtalıklarda bulunan folikül (yumurta hücresi öncülleri) sayısını ifade eder.
Anne karnındaki bebekte: 6–7 milyon yumurta
Doğumda: 1–2 milyon
Ergenlikte: 300–500 bin
37 yaş civarında: Yaklaşık 25 bin
Menopozda: Çok az sayıda
Yaş ilerledikçe hem yumurta sayısı hem de yumurta kalitesi azalır. Bu durum hem doğal gebelik şansını hem de tüp bebek tedavisindeki başarı oranlarını düşürür.
Yumurtalık Rezervi Nasıl Ölçülür?
Antral folikül sayısı (AFC): Adetin 2–4. günlerinde ultrason ile yumurtalıkta görülen küçük foliküller sayılır.
AMH (Anti-Müllerian Hormon): Kanda ölçülen bu hormon, yumurta rezervi hakkında en güvenilir göstergelerden biridir.
Yüksek: 3,5 ng/ml üzeri (polikistik over olabilir)
Normal: 1,1–3,5 ng/ml
Düşük: 1,1 ng/ml altı
FSH ve Estradiol (E2): Adetin 2–4. günlerinde bakılır. Yüksek FSH ve düşük E2, azalmış rezerv göstergesidir.
Yumurtalık Rezervini Azaltan Faktörler
Yaşın ilerlemesi
Genetik yatkınlık, ailede erken menopoz öyküsü
Sigara ve tütün ürünleri
Endometriozis
Yumurtalık ameliyatları, torsiyon
Kemoterapi ve radyoterapi
Azalmış Over Rezervi ve Gebelik Şansı
Yumurta rezervi azaldığında hem doğal yollarla gebelik olasılığı hem de tüp bebek tedavisinde başarı oranları düşer.
Bologna Kriterleri: 40 yaş üstü olmak, önceki tüp bebekte 3’ten az yumurta gelişmesi, düşük AMH veya AFC değerleri.
Poseidon Sınıflaması: Yaş, yumurta sayısı ve AMH değerlerine göre dört gruba ayırır. Bazı gruplarda canlı doğum şansı %45’e kadar çıkarken, ileri yaş ve düşük rezerv grubunda %10’un altına inebilir.
Azalmış Yumurta Rezervinde Tedavi ve Destekler
Tıbbi yaklaşımlar: Yüksek veya düşük doz yumurta uyarımı, kişiye özel ilaç protokolleri.
Takviyeler: DHEA, Koenzim Q10, büyüme hormonu gibi desteklerin faydalı olabileceğini gösteren araştırmalar vardır.
Deneysel tedaviler: PRP, eksozom uygulamaları hâlen araştırma aşamasındadır.
Genetik tarama: PGT-A ile genetik olarak normal embriyolar seçilebilir, canlı doğum şansı artabilir.
✨ Unutmayın:
Düzenli adet görmek her zaman yeterli yumurta rezervi olduğu anlamına gelmez. Yıllık jinekolojik muayene ve ultrason ile yumurtalık rezervinizi kontrol ettirmek, zamanı doğru kullanmak açısından kritik öneme sahiptir.
